 |
||||||||||
|
||||||||||
 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Warszawa, 5
października 2005 rokuOŚWIADCZENIE
w sprawie programu mieszkaniowego PiS 
Wobec wielu pytań Stałe Przedstawicielstwo Kongresu Budownictwa
oświadcza, że popiera program mieszkaniowy PiS. Nie do Kongresu należy
ocena jego realności. Wszystko będzie zależało od determinacji partii
tworzących nowy rząd.Polska z winy ostatnich rządów znalazła się na ostatnim miejscu w Europie we wszystkich wskaźnikach dotyczących budownictwa mieszkaniowego. Co roku przybywa ilość rodzin bez szans na własne mieszkanie. Wbrew doświadczeniom europejskim nie przyjęto dotychczas żadnego programu, który zapobiegłby narastającej katastrofie mieszkaniowej. Według GUS 1,5 mln gospodarstw domowych nie posiada odrębnych mieszkań. W okresie dzielącym spisy powszechne przybyło 400 tys. głównie młodych rodzin bez własnego dachu nad głową i bez perspektyw na rozwiązanie tego problemu. Prawie 3 miliony istniejących mieszkań wymaga gruntownego remontu. Szczególnie negatywne zasługi dla polskiego budownictwa ma paradoksalnie ostatni rząd lewicowy, który przyjął najniższy budżet od sześćdziesięciu lat dla sfery mieszkaniowej, odebrał ulgi budowlane i remontowe (7 mld zł) nie zastępując ich żadnym innym skutecznym instrumentem finansowego wspierania popytu mieszkaniowego. Większość krajów europejskich przeznacza na budowę mieszkań po 1 – 2% PKB, Polska – 0,1% PKB. Kraje te prowadzą niezwykle sprzyjającą politykę podatkową dla tego obszaru działalności, a Polska ciągle jest na etapie żenujących kłótni. Ostatni rząd zlikwidował również wszystkie instytucje centralne, które w sposób specjalistyczny mogły wpływać na rozwój budownictwa, w tym budownictwa mieszkaniowego i przyczynił się do rozproszenia kadry fachowej, która zajmowała się tymi problemami. W tych warunkach każda próba wyrwania Polski z zapaści mieszkaniowej będzie przyjmowana przez Kongres pozytywnie. Miarą wiarygodności programu PiS będzie rozstrzygnięcie w najbliższych tygodniach kilku węzłowych spraw, m.in.:
Z powyższych powodów Kongres Budownictwa popiera inicjatywę PiS i będzie ją popierał do czasu kiedy działania nowo powołanego rządu będą potwierdzały prawdziwość intencji partii stworzenia warunków dla zapewnienia własnego dachu nad głową mało i średnio zarabiającym rodzinom. Z poważaniem
Roman Nowicki Przewodniczący Kongresu Budownictwa STAŁE PRZEDSTAWICIELSTWO KONGRESU
BUDOWNICTWA POLSKIEGO
01-793 WARSZAWA, ul. Rydygiera 7, tel. (22) 839 44 18, tel./fax. (22) 839 30 62, kom. 0 502 279 754 www.kongresbudownictwa.pl, e-mail: kongresbudownictwa@kongresbudownictwa.pl ZATRUDNIENIE W BUDOWNICTWIE
PODMIOTY W BUDOWNICTWIE
WYDATKI BUDŻETU NA SFERĘ MIESZKANIOWĄ
WYNOSIŁY
Większość krajów europejskich przeznacza na sferę mieszkaniową nakłady budżetowe w wysokości kilku procent w stosunku do PKB. Wpływy podatkowe zawsze przewyższają wydatki na ożywienie popytu. Nakłady na sferę mieszkaniową w latach 2004 i 2005 są najniższe po wojnie i najniższe relatywnie w Europie. BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE
W LATACH 1950-2004 (w tys.) ORAZ ILOŚĆ ODDANYCH MIESZKAŃ NA 1000 MIESZKAŃCÓW
x efekt
legalizowania mieszkań dawno zamieszkałych
OPINIA
POLSKIEJ KONFEDERACJI PRACODAWCÓW PRYWATNYCH „LEWIATAN” Stwierdzenie, że Kongres Budownictwa będzie popierał program mieszkaniowy PiS nie oceniając jego realności dyskredytuje go. Unia Pracy mówiła: po pierwsze - człowiek, Kongres mówi: po pierwsze - budownictwo, a ja powtarzam: po pierwsze - zdrowy rozsądek (mimo, że sam jestem budowlańcem). Uproszczenie procedur procesu budowlanego - oczywiście, ale nie dodatkowe obciążenie finansów publicznych. Chyba, że PiS wskaże wydatki społeczne, które gotów jest obniżyć dla zrównoważenia zwiększonych wydatków na budownictwo. Chce zwiększyć transfery do osób budujących mieszkanie, niech wskaże transfery, które jego zdaniem należy obniżyć. Nie należy podpisywać czeków bez pokrycia. Pozdrawiam, Jeremi Mordasewicz. Warszawa, 6
października 2005 rokuPan Jeremi Mordasewicz
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych „Lewiatan” Opinia Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych „Lewiatan” w sprawie Oświadczenia Stałego Przedstawicielstwa Kongresu Budownictwa jest bardziej emocjonalna niż merytoryczna. Skrajnie liberalne doktryny, które zdominowały ostatnie rządy przynajmniej w obszarze budownictwa mieszkaniowego doprowadziły do największego po
wojnie kryzysu mieszkaniowego. Jesteśmy na ostatnim miejscu w Europie
we wszystkich wskaźnikach dotyczących mieszkalnictwa. O przyczynach tej
sytuacji piszemy obszerniej w Oświadczeniu Kongresu. W każdym bądź
razie żaden kraj europejski nie prowadzi liberalnej polityki
mieszkaniowej, a przeciwnie – powszechnie są wdrażane od lat społeczno
– rynkowe polityki w tym obszarze. Na tle tych przykładów stanowisko
Polskiej Konfederacji musi budzić zdziwienie. Nawiasem mówiąc, podobnie
nieprzejednane i bezkompromisowe stanowisko prezentowaliście Państwo w
sprawie podatku VAT. Myślę, że wynika to w części z tego, że w bardzo
uproszczony sposób liczy się skutki wprowadzenia np. obniżonego podatku
dla budżetu. Obniżony podatek to obniżone wpływy i koniec. Tymczasem z
rachunku ciągnionego może wynikać coś zupełnie innego. Posłużę się
przekładem francuskim.Kongres Budownictwa od dawna zbiera na ten temat informacje i materiały z całej Europy. Ambasada w Paryżu przysłała nam obszerne fragmenty budżetu Francji na 2004 rok, z którego wynika, że podobnie jak w innych krajach uruchomiono tam kilkanaście różnych instrumentów wspierania popytu mieszkaniowego z dopłatami z budżetu państwa (w Polsce nie ma już prawie żadnego skutecznego podobnego instrumentu). Oczywiście nie wynika to z faktu, że Francja jest bogatsza niż Polska. Równie dobrze bowiem w takim przypadku, myśląc na sposób premiera Belki można by przyjąć, że przy znacznie większej zamożności rodzin problem ten mógł być rzeczywiście pozostawiony „niewidzialnej ręce rynku” bez angażowania się państwa w te sprawy. Nic podobnego się nie stało. Francuzi i inne państwa po prostu świetnie rozumieją, że instrumenty finansowego wspierania popytu mieszkaniowego z budżetów w rozsądnych i celowych granicach są dobrym interesem (!) oraz źródłem tanich miejsc pracy i sposobem na ograniczenie patologii społecznych. Ale w tym liście z Paryża jest jeszcze jedna rewelacyjna informacja. W pewnym momencie we Francji, przy stawce podstawowej VAT 19,6% wprowadzono stawkę w wysokości 5,5% na remonty mieszkań (też od razu wyjaśniam, że pomimo braku w Dyrektywie VI UE zapisu o możliwości stosowania ulgowego VAT-u na materiały budowlane, to te ulgi są jednak stosowane również na materiały używane do remontów lub do realizacji „społecznego budownictwa mieszkaniowego”). Przez 2 lata prowadzono profesjonalne badania, jakie skutki wywrze taka radykalna obniżka. Nasz prymus – Minister Finansów – od razu by ogłosił, że budżet na tym straci różnicę pomiędzy 19,6% a 5,5%, a prasa w większości bezkrytycznie by pisała, że biednego budżetu na to nie stać. Profesor, doradca Pana Prezydenta stwierdziłby w uniesieniu, że to jest „awantura ekonomiczna”. A co się okazało w wyniku badań francuskich? Budżet znacząco zyskał, a nie stracił na tej uldze, nie mówiąc już o tym, że osiągnięto przy tej okazji cel główny w postaci znaczącego zwiększenia skali remontów mieszkań. Cytuję fragment listu Ambasady Francuskiej: „W opracowanym przez Francję dla Komisji UE Raporcie z października 2002r., podsumowującym wyniki ponad dwuletniego funkcjonowania eksperymentu ze stosowaniem zredukowanej stawki VAT do prac remontowych w budownictwie prywatnym, stwierdza się między innymi co następuje:
W każdym razie jedno jest pewne – niereformowalna doktryna liberalna, którą Państwo reprezentujecie przyniosła widoczne skutki – głęboki, największy w Europie kryzys mieszkaniowy i brak perspektyw młodego pokolenia na własny dach nad głową. Z poważaniem
Roman Nowicki Przewodniczący Kongresu Budownictwa STAŁE PRZEDSTAWICIELSTWO KONGRESU
BUDOWNICTWA POLSKIEGO
01-793 WARSZAWA, ul. Rydygiera 7, tel. (22) 839 44 18, tel./fax. (22) 839 30 62, kom. 0 502 279 754 www.kongresbudownictwa.pl, e-mail: kongresbudownictwa@kongresbudownictwa.pl Warszawa, 7 października
2005 roku
Pan Jeremi Mordasewicz
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych „Lewiatan” Nawiązując do opinii Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych dotyczącej oświadczenie Kongresu w sprawach mieszkaniowych przytaczamy fragment książki Polskiej Akademii Nauk pt. „DROGA POLSKI DO ROKU 2025”, którą otrzymałem kilka dni temu. W celach strategicznych jest rozdział - dynamizacja gospodarki, a w nim następujący zapis: „ ... za podstawowy kierunek działania należy uznać przełamanie kryzysu budownictwa mieszkaniowego i jego kilkakrotne zwiększenie w stosunku do stanu obecnego. Jest to dziedzina zaspokajająca podstawowe potrzeby społeczne, a jednocześnie zdolna do silnego pobudzenia popytu krajowego w szerokim zakresie różnych gałęzi gospodarki związanych z mieszkalnictwem. Orientacyjnie można postulować osiągnięcie budowy 200 tys. nowych mieszkań rocznie do roku 2010 i 400 tys. w perspektywie 2025r., co może stworzyć 200 – 250 tys. nowych miejsc pracy w samych tylko przedsiębiorstwach budowlano-montażowych. Wzrost budownictwa wymaga wsparcia inwestycji mieszkaniowych dla wszystkich grup dochodowych ludności, ale szczególnie ważny jest rozwój taniego budownictwa, dostarczającego mieszkania dostępne dla warstw mało i średniozarabiających. Potrzebny będzie system podatkowy nastawiony na wspieranie inicjatyw mieszkaniowych oraz inne formy zachęt, a w dziedzinie budownictwa socjalnego – udział środków publicznych.” Strategię powyższą podpisało 46 członków Komitetu Prognoz „Polska 2000 Plus” przy prezydium PAN, co zapewne też nie będzie miało żadnego znaczenia dla doktrynalnych poglądów liberalnych. Kongres Budownictwa
STAŁE PRZEDSTAWICIELSTWO KONGRESU
BUDOWNICTWA POLSKIEGO
01-793 WARSZAWA, ul. Rydygiera 7, tel. (22) 839 44 18, tel./fax. (22) 839 30 62, kom. 0 502 279 754 www.kongresbudownictwa.pl, e-mail: kongresbudownictwa@kongresbudownictwa.pl PiS: mieszkania na wierzbie – GAZETA WYBORCZA Waldemar Kuczyński* 09-10-2005 To, co PiS nazywa programem mieszkaniowym, nie jest jednak programem, lecz deklaracją zamiarów. Nie wiadomo, kto miałby te mieszkania zbudować i kto za nie zapłaci Program mieszkaniowy PiS był jedną z jego najważniejszych wizytówek wyborczych. Partia braci Kaczyńskich obiecuje wybudowanie w najbliższych ośmiu latach 3 mln mieszkań, to znaczy 375 tys. rocznie. Oznaczałoby to czterokrotny wzrost skali budownictwa mieszkaniowego w stosunku do średniej z ostatnich lat, a w końcu tego okresu wzrost pięcio-, sześciokrotny. Co roku budowanych miałoby być przeciętnie 75 tys. mieszkań rynkowych, 15 tys. niskostandardowych mieszkań socjalnych i 275 tys. mieszkań o skromnym standardzie dla rodzin o średnich i umiarkowanych dochodach (nawiasem mówiąc, suma nie składa się na wymagane 375 tys., co świadczy o liczbowym niedbalstwie autorów). Byłyby one finansowane głównie z bankowych kredytów hipotecznych wspartych gwarancjami państwa. To, co PiS nazywa programem mieszkaniowym, nie jest jednak programem, lecz deklaracją zamiarów. Nie ma w niej sposobu realizacji celów. Aby był to program, trzeba by odpowiedzieć na dwa pytania. Jak ma powstać potencjał wykonawczy, żeby taką liczbę mieszkań zbudować w osiem lat, i czy taką wielkość budownictwa mieszkaniowego w takim czasie można sfinansować w warunkach rynkowych. Kto zbuduje nowy dom? W sprawie potencjału, to znaczy podaży uzbrojonych terenów, materiałów, sprzętu, firm i pracowników budowlanych, program PiS milczy, zauważając tylko, że w pierwszych latach nie będzie można budować na planowaną skalę. Można by nie zwracać uwagi na ten problem, przyjmując, że sprawę rozwiąże rynek, gdyby nie zakładana skala budownictwa. Przy tak wielkim spiętrzeniu i tak krótkim czasie realizacji programu nie można zakładać, że moce przerobowe mieszkalnictwa dostosują się płynnie do wywołanego popytu. Trzeba odpowiedzieć na pytanie, jak się te wielkości zgra, przy pomocy jakich narzędzi. Moim zdaniem nie ma mowy, żeby takie zgranie nastąpiło w warunkach rynkowych, chyba że udowodnimy, iż z jakichś powodów tempo wzrostu gospodarki, poczynając już od roku przyszłego, skoczy bardzo ponad 5 proc. i utrzyma się na tym poziomie przez następne lata. Życzę powodzenia w przeprowadzeniu takiego dowodu, lecz sukcesu nie wróżę. W gospodarce rynkowej wielki skok ważnego działu gospodarczego może się odbywać bez ręcznego sterowania i łamania zasad rynku z wszystkimi fatalnymi skutkami tylko w ramach równoczesnego wielkiego ożywienia gospodarki. Napotkawszy na barierę mocy przerobowych, program PiS wywoła bardzo szybko wysoki wzrost cen wszystkich dóbr służących budowie mieszkań, w tym także robocizny (oraz masowy napływ budowlańców ze Wschodu), a poprzez to spowoduje impuls inflacyjny oddziałujący na całą gospodarkę. Skutkiem nie będzie realizacja mieszkań, lecz destabilizacja rynku. Kto zapłaci za nowy dom? Podobny obraz rysuje się przy odpowiedzi na pytanie, czy ten "program" może zostać sfinansowany. Powiedzieć, że ma być finansowany z kredytów hipotecznych udzielanych przez banki przy gwarancjach państwa, to znaczy nic nie powiedzieć. Dla autorów "programu" nie istnieją takie kwestie, jak to, czy banki kredytów hipotecznych udzielą i czy państwo może pozwolić sobie na zagwarantowanie ich ewentualnego spłacania z kieszeni podatników. Z rozumowania autorów wynika, że kredyt hipoteczny, czyli zabezpieczony przyszłym mieszkaniem, jest dla banku bezpieczny, skoro to mieszkanie powstaje. Może to być prawda, jeżeli skok przewidywanego popytu na kredyty hipoteczne będzie niewielki i powstanie w wyniku generalnego poprawiania się koniunktury. Kiedy jednak ma nastąpić wielki skok, kilkakrotne zwiększenie rozmiarów budownictwa, to każdy bank będzie bardzo uważnie analizował, czym ten skok może się skończyć, czy to się może udać. Kredyt, także hipoteczny, musi zostać spłacony albo przez kredytobiorcę, albo z pieniędzy nabywcy mieszkania zlicytowanego przez bank pierwotnemu i niewypłacalnemu dłużnikowi. Nie ma problemu, gdy kolejka po kredyty na hipotekę rośnie, bo mieszkania pewnej liczby bankrutów z tej kolejki bank potrafi zlicytować bez strat, choć nie bardzo wiadomo, co zrobi z lokatorami. Kiedy jednak kolejka rośnie raptownie, wielokrotnie, i to nie w skutek nagłego (o ile takie jest) wzbogacenia się ludzi, ale przez polityczne pobudzanie budownictwa, to musi być to powód do wielkiego alarmu w bankach. Trzeba bowiem wtedy zadać sobie pytanie, co będzie, jeżeli ogromna liczba rodzin, wziąwszy kredyty, okaże się niewypłacalna? Kto w takim wypadku i po jakiej cenie kupi te odebrane dłużnikom mieszkania i co z tymi dłużnikami? Gdyby autorzy "programu" PiS mieli rację, że - jak to wynika z ich rozumowania - wielkość kredytów zależy od liczby hipotek czy zastawów, a nie od zdolności do spłacania, to można by opracować program wyborczy "Mercedes dla każdej rodziny" kupowany na kredyt pod zastaw samochodu. Tylko po jakiej cenie dałoby się sprzedać tysiące mercedesów po zbankrutowanych klientach? Oglądany od strony możliwości sfinansowania "program" mieszkaniowy PiS, jeśli będzie realizowany, to albo napotka brak zgody banków na potrzebną skalę kredytów hipotecznych i nie będzie zrealizowany, albo - gdyby rząd zaoferował atrakcyjne gwarancje - doprowadzi do ciężkiego kryzysu budżetowego, a przy okazji do gwałtownego spadku cen nieruchomości i superokazji dla cwaniaków. Znów zatem zamiast realizacji będzie destabilizacja. W każdym przypadku najbardziej ucierpią ci, którzy łatwowiernie po kredyty hipoteczne sięgnęli, lecz nie wzbogacili się wystarczająco, żeby je spłacić. Głównymi ofiarami będą wyborcy PiS. Problem mieszkaniowy w Polsce istnieje, ale systematycznie maleje. Po pierwsze, w wyniku budowy nowych mieszkań, po drugie, wskutek zmniejszania się liczebności gospodarstwa domowego, po trzecie, w związku ze spadkiem przyrostu naturalnego. Istnieje oczywiście potrzeba większego rozwoju budownictwa socjalnego, a także budownictwa dla ludzi o skromnych dochodach. Nie istnieje żadna potrzeba dokonywania wielkich skoków, które prawie zawsze kończą się bolesnym twardym lądowaniem, i to nie dla pomysłodawców. Nie wolno tak zwodzić wyborców, jak to zrobił PiS i podpisani pod "programem" autorzy - Andrzej Diakonow, Cezary Mech, Paweł Pelc, Mirosław Styczeń i Jerzy Zdrzałka. * Waldemar Kuczyński - ekonomista i publicysta, minister przekształceń własnościowych w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, główny doradca ekonomiczny w gabinecie Jerzego Buzka MIESZKANIA EUROPA JEST GDZIE INDZIEJ Tak się składa, że PiS zbiera same baty za swój program mieszkaniowy. Obszerne artykuły pojawiły się z „Gazecie Wyborczej” „Rzeczpospolitej”, a nawet w „Trybunie”. Prezentują one w mniejszym czy większym stopniu liberalny punkt widzenia, że sprawa własnego dachu nad głową , szczególnie dla uboższych rodzin, sama się rozwiąże jak państwo będzie bogate, a rodziny zamożniejsze. Dla zwykłej równowagi chciałbym przedstawić nieco inny punkt widzenia. Sprowokował mnie do tego red. W. Kuczyński swoim artykułem „PiS: mieszkania na wierzbie” (Gazeta Wyborcza, 10.10.2005r.) W jednym z pewnością można się z panem Kuczyńskim zgodzić, że mieszkaniowy program PiS-u wymaga dopracowania. Sprzeciw natomiast budzi bagatelizowanie „polskiego problemu mieszkaniowego” oraz teza, że nie można „wykonać wielkiego skoku” by sytuację mieszkaniową poprawić. Sto tysięcy mieszkań, które buduje się rocznie w Polsce, to zważywszy na stan naszych zasobów mieszkaniowych i ich niedostosowanie do rynku pracy, za mało nawet by utrzymać obecny stan posiadania. A spadek przyrostu naturalnego wcale nie przekłada się na zmniejszanie się liczby gospodarstw domowych. Przeciwnie jak wykazał ostatni spis ludności gospodarstw domowych nam przybywa, a to, że są one coraz mniejsze, nie ma wbrew tezie pana Kuczyńskiego, żadnego wpływu na to ile trzeba budować mieszkań, najwyżej na to jaką powinny mieć powierzchnię. Warto też przypomnieć, że liczba mieszkań stale zamieszkanych w państwach UE wynosi obecnie około 400 na 1000 mieszkańców i aby osiągnąć ten standard musielibyśmy zbudować blisko 3,5 miliona mieszkań, a więc nawet więcej niż zamierza PiS. Przykładem pewnej niechcianej więc zapewne dezinformacji jest następujący fragment artykułu: „Problem mieszkaniowy w Polsce istnieje, ale systematycznie maleje. Po pierwsze, w wyniku budowy nowych mieszkań, po drugie, wskutek zmniejszania się liczebności gospodarstwa domowego, po trzecie, w związku ze spadkiem przyrostu naturalnego.” Przykro mi, ale nic w tym zdaniu nie jest prawdziwe: według ostatniego spisu powszechnego w Polsce 1,5 mln gospodarstw domowych nie posiada odrębnych mieszkań, a pomiędzy dwoma spisami powszechnymi przybyło (!) wg GUS 400 tys. gospodarstw bez odrębnych mieszkań, według badań IGM na skutek braku remontów wypadnie z użytkowania w ciągu 10 lat około 800 tys. mieszkań, a spadek przyrostu naturalnego jest spowodowany m.in. brakiem perspektyw na własny dach nad głową a nie odwrotnie. Można jeszcze dodać, że obecny poziom budownictwa mieszkaniowego jest mniej więcej dwukrotnie za mały żeby rozpocząć proces wychodzenia z kryzysu mieszkaniowego. Nie wiem, czy autor zastanawiał się kiedyś dlaczego Polska jest zdecydowanie na ostatnim miejscu w Europie we wszystkich prawie wskaźnikach statystycznych dotyczących mieszkalnictwa. Może właśnie dlatego, że jako jedyni realizujemy liberalno-rynkową politykę, podczas gdy wszystkie inne kraje europejskie społeczno-rynkowe polityki mieszkaniowe. Chciałbym w tym miejscu dodać, że nigdy i nikt nie mówi tu o rozdawnictwie, powrocie do „komuny” (byliśmy biedniejsi, ale budowaliśmy przez wiele lat po 250 – 300 tys. mieszkań rocznie) i działalności charytatywnej. Kraje europejskie traktują inwestowanie w rozsądnych granicach w ten sektor jako dobry biznes polegający na: stabilizacji trendów rozwojowych w gospodarce, tworzeniu w masowej skali tanich miejsc pracy, ograniczaniu patologii społecznych poprzez danie młodemu pokoleniu perspektyw na pracę i własny dach nad głową. Podstawowa zasada kapitalizmu głosi – żeby wyjąć trzeba włożyć. Nie da się stworzyć dobrych programów rozwoju mieszkalnictwa bez angażowania środków publicznych. Tymczasem w ostatnich latach lewicowi liberałowie prawie trzykrotnie zmniejszyli budżet na sferę mieszkaniową i dodatkowo zabrali ok. 7 mld złotych likwidując ulgi budowlane i remontowe. W rezultacie na sferę mieszkaniową przeznaczono na przyszły rok mniej niż 0,1% PKB, podczas gdy jeszcze w 1992 roku było to 2%, a średnia europejska oscyluje w granicach 1%. Tak więc, jeśli nie chcemy być europejskim outsiderem „wielki skok” powinniśmy wykonać, tyle że jak pokazują europejskie doświadczenia powinien to być raczej „wieloskok”, gdyż nie da się tego zrobić w 5 czy nawet 8 lat. W ostatnim okresie największą dynamiką wzrostu nowobudowanych mieszkań wykazała się Irlandia, która podwoiła ich liczbę w ciągu 7 lat, natomiast potroiła w ciągu 12. Szwedzi, którzy w latach 60. zrealizowali niezwykle ambitny program 1 miliona mieszkań, co zważywszy na prawie 5-krotną przewagę ludności przeliczałoby się u nas na jakieś 4,5 miliona mieszkań, angażując olbrzymie środki zrealizowali ten program w 10 lat. Przykłady można mnożyć bo prawie każde z państw Europy Zachodniej budowało w pewnym okresie ok. 10 mieszkań na 1000 mieszkańców czyli tyle ile zakłada program PiSu. Oczywiście realizacja takiego programu jest trudna i wymaga zaangażowania dużych środków, ale wybierając wsparcie budownictwa własnościowego PiS wybiera drogę wymagającą mniejszego zaangażowania budżetu niż popularne w Europie Północnej programy społecznego budownictwa czynszowego. Propozycja PiSu do złudzenia przypomina zakończony sukcesem program rozpoczęty w Hiszpanii przed 25 laty. Hiszpanów nie stać było wówczas na większe zaangażowanie środków publicznych niż na poziomie 1% PKB. W pierwszej połowie lat 80. liczba subwencjonowanych mieszkań zbliżała się tam nawet do 65% i w ciągu 5 lat liczba nowobudowanych mieszkań wzrosła ze 190 000 do ponad 280 000, ale wtedy subwencjonowane mieszkania stanowiły już tylko 20% tej liczby, by znowu wzrosnąć w okresie recesji na początku lat 90. Obecnie gdy Hiszpanie budują ponad 500 000 mieszkań, VPO czyli mieszkań objętych pomocą publiczną, stanowią już tylko niespełna 10%. Prawdą jest, że eksplozja budowy mieszkań nastąpiła w Hiszpanii dopiero wtedy gdy zmniejszyła się inflacja i spadło oprocentowanie kredytów, przy szybko rosnącej zamożności społeczeństwa, prawdą jest też że gospodarkę napędzał przede wszystkim rozwój przemysłu turystycznego, ale zasługi w przyspieszeniu rozwoju gospodarczego i cywilizacyjnego wielkich programów mieszkaniowych są niezaprzeczalne. Oczywiście program hiszpański miał i swoje słabe strony, przede wszystkim nieumiejętne przeciwdziałanie gwałtownemu wzrostowi cen mieszkań, co utrudniło dostęp do mieszkań w wielkich miastach młodym gospodarstwom domowym. Sprawia to, że od pewnego czasu coraz większe znaczenie nadaje się marginalizowanym dotąd, programom społecznych mieszkań czynszowych. Błędów nie popełniają jednak tylko ci , którzy nic nie robią. W żadnym razie nie oznacza to jednak, że lepiej nie realizować żadnego programu bo doprowadzi to do „ciężkiego kryzysu budżetowego” i destabilizacji gospodarki. Nie nastąpiło to bowiem, jak dotąd w żadnym UE państwie, które na „wielki skok mieszkaniowy” się zdecydowało. I zupełnie na koniec przykład, że kraje europejskie nie pozostawiały tych problemów „niewidzialnej ręce kapitalizmu”. Przeciwnie, tworzono niezależnie od stanu zamożności wielkie programy mieszkaniowe w postaci ustaw bądź dekretów królewskich, przeznaczając na ich realizację środki publiczne stosownie do możliwości. Odrębne ustawy zawierające kompleksowe regulacje prawno-organizacyjne i finansowe posiadały m.in. takie kraje jak: Wielka Brytania, Holandia i Szwecja. Ustawy, m.in. brytyjska z 1974 roku, określały:
Programowanie rozwoju budownictwa mieszkaniowego traktowane było przez długi okres powojenny jako jedno z narzędzi aktywnej polityki mieszkaniowej państw i interwencji rządów w sektorze mieszkaniowym. Programowanie w skali gospodarki narodowej, obejmujące także budownictwo mieszkaniowe, wprowadzone zostało najwcześniej we Francji, Holandii, Norwegii i Szwecji, a następnie w Austrii i Włoszech oraz nieco później w Belgii, Wielkiej Brytanii i Finlandii. Pod koniec lat 60-tych programowanie było już stosowane w większości omawianej grupy krajów. W latach 70-tych do grupy takich krajów dołączyła Hiszpania. Potrzeba programowania rozwoju budownictwa mieszkaniowego, lub szerzej – mieszkalnictwa, wynikała z przeświadczenia o konieczności korygowania mechanizmu rynkowego w zakresie alokacji środków w sektorze mieszkaniowym i dystrybucji wytworzonych dóbr w postaci mieszkań. Powszechne było poza tym przekonanie, iż rozładowanie ilościowego niedoboru mieszkań i znacząca poprawa warunków mieszkaniowych wszystkich społeczno-dochodowych grup ludności, są niemożliwe w perspektywie kilku lub kilkunastu lat bez aktywnej roli państwa i włączenia w ten proces odpowiednich środków publicznych. Nie jest zatem przypadkowe, że przygotowywane przez rządy i zatwierdzane przez parlamenty programy były oficjalnie najczęściej nazywane programami popierania budownictwa mieszkaniowego (i modernizacji mieszkań) lub wręcz programami popierania budownictwa mieszkaniowego przy udziale środków publicznych. W latach 50-tych i 60-tych, a także w latach 70-tych, w takich krajach jak Szwecja, Finlandia, Hiszpania i w pewnym sensie także dawna RFN – były realizowane 10 – letnie programy budownictwa mieszkaniowego. W Szwecji np. „Państwowy program szybkiego zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych na lata 1965 – 1974” zakładał wybudowanie 1 miliona mieszkań. Wspomnieć trzeba, iż przy udziale środków publicznych wybudowano w tym okresie 930 tysięcy mieszkań. W innych krajach czasowy horyzont programów rozwoju budownictwa, czy ściślej – programów popierania budownictwa był stosunkowo krótszy i ograniczał się do 5 – 5 lat, np. w Austrii, Francji, Holandii, Wielkiej Brytanii czy Norwegii. Stopień szczegółowości programów był i jest różny w poszczególnych krajach i okresach. W odniesieniu do budownictwa mieszkaniowego programy zawierały głównie takie dane jak:
Tak więc może nie dobijajmy politycznie programu PiS, a potraktujmy go jako dobra okazję do rewizji dotychczasowych poglądów, które przyniosły tylko klęski. Ale pytanie co na to Platforma Obywatelska? Roman Nowicki Kongres Budownictwa  Rodzina na swoim
Program mieszkaniowy PiS Prawo i Sprawiedliwość postuluje wybudowanie w ciągu 8 lat 3 mln mieszkań.
przy czym główna część
podaży nowych mieszkań powinna powstać w segmencie budownictwa
społecznego. Zakładając, że w ramach budownictwa rynkowego możliwe jest
sfinansowanie budowy ok. 75 000 mieszkań rocznie, a budownictwa
socjalnego ok. 15 000, dla zrealizowania planowanej liczby nowych
mieszkań konieczne jest budowanie średniorocznie około 275 000
mieszkań. Jest oczywiste, iż z braku dostatecznego potencjału
wytwórczego ilość oddawanych do użytku mieszkań w pierwszych latach
realizacji programu będzie niższa a w ostatnich wyższa od przeciętnej
dla całego okresu.
opr. zesp.: Andrzej Diakonow, Cezary Mech Paweł Pelc Mirosław Styczeń Jerzy Zdrzałka WSTĘP DO KSIĄŻKI
„BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE W EUROPIE ZACHODNIEJ - HISTORIA MIESZKANIOWEJ SOLIDARNOŚCI” Pan Jacek Życiński – autor „Historii mieszkaniowej solidarności” – jest niewątpliwie jednym z nielicznych ekspertów w dziedzinie europejskiego społecznego budownictwa mieszkaniowego. Wobec dosyć powszechnego przekonania wśród elit politycznych, że w kapitalizmie, a więc i w Polsce każdy sam powinien rozwiązywać swoje problemy mieszkaniowe, uznaliśmy że warto pokazać, jak się kształtowały idee solidarności mieszkaniowej w Europie. Dlatego też Kongres Budownictwa zdecydował się na pomoc w wydaniu tej książki. Historia budownictwa społecznego sięga czasów średniowiecznych, ale dopiero pod koniec XIX wieku budownictwo mieszkaniowe dla mało i średnio zarabiających rodzin zaczęto w Europie traktować z całą powagą jako ważny czynnik sprzyjający rozwojowi gospodarczemu i tworzący szanse na spokój społeczny. Początkowo motywy były różne: budowali lichwiarze, żeby poprawić swój nadszarpnięty wizerunek i uniknąć po śmierci katuszy piekielnych, próbowali budować utopijni socjaliści ze szlachetnych, ale nierealnych pobudek, chcąc ulżyć ciężkiej doli robotniczej, budowali w końcu fabrykanci żeby związać na śmierć i życie robotników z zakładem pracy. Dla niezamożnych budowano na bardzo przystępnych warunkach finansowych malutkie domki z ogródkami ale też i monumentalne „społeczne pałace”, projektowane przez wybitnych architektów. Wraz z rozwojem kapitalizmu kształtuje się świadomość, że budownictwo społeczne to nie tylko sprawa filantropów i społeczników, ale obowiązek państwa. W Europie przeważa też opinia, że przeznaczanie środków publicznych na ożywianie popytu mieszkaniowego jest, mówiąc w uproszczeniu, dobrym interesem. Stabilizuje rozwój gospodarczy, tworzy w masowej skali tanie miejsca pracy, wywołuje popyt na wszelkiego typu materiały i urządzenia do wyposażania mieszkań, daje perspektywy młodemu pokoleniu na godne życie i ogranicza patologie społeczne. Wpływy z różnego typu podatków i zmniejszenie dotacji na pomoc socjalną rekompensują zaangażowanie środków budżetowych na różnego typu instrumenty finansowego wspierania popytu. Praktyka dowiodła, że nigdy ten rodzaj budownictwa, mimo ponoszonych znacznych kosztów, nie stał się przyczyną stagnacji gospodarczej, przeciwnie, w takich państwach jak choćby Niemcy czy Szwecja współtworzył gospodarcze prosperity. Właśnie ten okres, gdy Europa w przyspieszonym tempie dochodziła do swej dziś bardzo dobrej sytuacji mieszkaniowej, mógłby posłużyć za inspirację dla decydentów sprawujących władzę. Nie wiedzieć bowiem czemu Polska, jako jedyna, prowadzi liberalno – rynkową politykę mieszkaniową, podczas gdy prawie wszystkie pozostałe kraje europejskie uwzględniają w wielkim stopniu społeczne aspekty, przeznaczając na te cele znaczące środki publiczne. Miejmy nadzieję, że książka J. Życińskiego będzie stanowiła nowy impuls dla samorządów w tworzeniu lokalnych strategii mieszkaniowych i dla kolejnych rządów przy opracowywaniu programów ograniczenia polskiej bezdomności i tworzenia fundamentów zdrowej gospodarki. Roman Nowicki Kongres Budownictwa OD KILKU LAT JEST REALIZOWANY
ANTYMIESZKANIOWY PROGRAM
Zdaniem PAN już w 2002 roku był konieczny wręcz PRZEŁOM w budownictwie mieszkaniowym i wykorzystanie budownictwa jako GŁÓWNEGO CZYNNIKA DENAMIZOWANIA GOSPODARKI. Podobnie uważa PTE. Nic takiego się nie stało. Przeciwnie, w ostatnich latach:
Rozmowa z Romanem Nowickim Czy to nie skandal, że w ciągu szesnastu lat transformacji nie rozwiązaliśmy ani ułamka problemów mieszkaniowych, a branża budowlana nie może wyjść z zapaści?
www.kongresbudownictwa.pl www.romannowicki.pl Co odebrano budownictwu:
01.07.2005r.
HAPPENING POD SEJMEM
W dniu 29 czerwca odbyła się pierwsza od lat pikieta pod Sejmem w obronie budownictwa i zatrzymania narastającego kryzysu w budownictwie mieszkaniowym. Happening zorganizowała Fundacja Bezdomnych razem ze studentami ASP, UW i PW, przy mocnym wsparciu Polskiej Izby Przemysłowo – Handlowej Budownictwa. Zgodnie z założeniami w happeningu wzięło udział ok. 70 osób. Orkiestra z ul. Chmielnej odegrała posłom i senatorom m.in. tango „Ta ostatnia niedziela”, „Mały biały domek” oraz „Statkiem do Młocin” i melodie z tonącego Titanica. Wielkim zainteresowaniem cieszyły się karykatury Jacentego Frankowskiego dotyczące budownictwa, a szczególnie rysunek obrazujący brak reakcji budowlanych na wyniszczające decyzje rządu. Studenci zorganizowali również biuro promes paszportowych ułatwiające wyjazd z Polski młodym rodzinom bez szans na mieszkanie i pracę. Wielkim powodzeniem cieszyła się ściana płaczu mieszkaniowego ze zdjęciem Premiera Belki, którego polityka walnie się przyczyniła do kryzysowej sytuacji w budownictwie mieszkaniowym. Dużo śmiechu wywołała ekspozycja żywego ministra budownictwa przywalonego problemami, z którym można było prowadzić dyskusje bez widocznego sensu. Studenci i przedstawiciele Fundacji Bezdomnych zostali przyjęci przez Marszałka Senatu i urzędników Premiera Belki, wręczając im petycję w sprawie ratowania budownictwa. Marszałek Senatu Longin Pastusiak zrobił najwięcej, bowiem osobiście zaszczycił manifestujących, co się spotkało z gorącym uznaniem. Marszałek Cimoszewicz obrażony od kilku miesięcy na budowlanych nie przyjął delegacji. Studenci, delegaci różnych fundacji i budowlani przyszli pod Sejm z dowcipem, muzyką i ekspertyzami co ze zrozumiałych względów nie wzbudziło prawie żadnego zainteresowania mediów. Nie było petard, wysypywania zboża, rzucania śrubami, do czego usilnie nas namawiają w swoich serwisach dzienniki telewizyjne, dlatego nie było też kamer poza TVP3. Złośliwi przechodnie mówili: „Panowie, oni wszyscy siedzą i leżą pod drzwiami Sejmu czekając na kolejne skandale i teczki i z ich punktu widzenia tego typu manifestacja nie ma żadnego sensu”. Jak się okazało było w tym dużo prawdy. Może z tych właśnie względów była to jedna z ostatnich pokojowych manifestacji w sprawie polskiej bezdomności. SERWIS ZDJĘĆ
Marszałek Senatu Longin Pastusiak i Przewodniczący Komisji Infrastruktury Janusz Piechociński spotkali się z uczestnikami wiecu. Szczególnie przypadły im do gustu „domki dla bezdomnych” wybudowane przez studentów Akademii Sztuk Pięknych, Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej. Karykatury Jacentego Frankowskiego wywoływały gorzką zadumę nad indolencją rządzących.                  ProjektPLATFORMA SOCJALDEMOKRACJI POLSKIEJ „O WŁASNY DACH NAD GŁOWĄ” STANOWISKO
W SPRAWIE BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO Już 1,5 mln rodzin nie posiada odrębnych mieszkań. Polska znajduje się na ostatnim miejscu w Europie w ilości mieszkań użytkowanych na 1000 mieszkańców. Z każdym rokiem rośnie ilość rodzin bez mieszkań i bez perspektyw na rozwiązanie tego problemu. W tej sytuacji konieczne są radykalne działania:
ProjektSTANOWISKO PLATFORMY SOCJALDEMOKRACJI POLSKIEJ „O WŁASNY DACH NAD GŁOWĄ” W SPRAWIE PODATKU VAT W BUDOWNICTWIE MIESZKANIOWYM W ostatnich tygodniach rząd rozważa możliwości zmniejszenia stawki podstawowej VAT kosztem likwidacji obniżonych stawek głównie w budownictwie. Rząd chce uzyskać tą drogą dodatkowe wpływy do budżetu w skali ok. 2 mld zł. W ostatnich latach zabrano budownictwu mieszkaniowemu około 5 mld zł na skutek likwidacji ulg budowlanych, remontowych i ograniczenia nakładów na sferę mieszkaniową. Nowe instrumenty finansowego wspierania popytu mieszkaniowego okazały się kompletnymi niewypałami. Na skutek takiej polityki budujemy rocznie po około 100 tysięcy mieszkań (kilka razy mniej niż potrzeba). GUS potwierdził, że już około 1,5 miliona rodzin nie ma odrębnych mieszkań. Dla wielu ekspertów jest oczywiste, że dramatyczny niż demograficzny jest w głównej mierze wynikiem braku perspektyw mieszkaniowych. Polska znalazła się na ostatnim miejscu w Europie we wszystkich wskaźnikach obrazujących sytuację mieszkaniową. Budżet dla sfery mieszkaniowej na 2005 rok (0,1% PKB) jest najgorszy po wojnie. Gwałtownie z każdym dniem tracimy dystans do Europy i szanse na tworzenie tanich miejsc pracy w budownictwie i przemysłach towarzyszących. Większość krajów europejskich stosuje niższe stawki podstawowe VAT niż Polska uznając, że wysoki podatek osłabia popyt wewnętrzny i spowalnia rozwój gospodarczy. Obniżenie stawki podstawowej np. do poziomu 18% jest więc koniecznością i zmniejszenie wpływów do budżetu z tego tytułu zostanie z nawiązką zrekompensowane ograniczeniem szarej strefy w budownictwie. Tym bardziej nie należy wbrew doświadczeniom i praktykom krajów europejskich likwidować obniżonych stawek podatku VAT w budownictwie mieszkaniowym. Praktycznie wszystkie kraje europejskie mające niższe niż Polska stawki podstawowe VAT stosują jednocześnie znacznie obniżone stawki na różne rodzaje budownictwa mieszkaniowego i na działki budowlane. W Polsce rząd nie dotrzymał obietnic wprowadzenia do ustawy o podatku VAT definicji „budownictwa społecznego”, co zgodnie z Dyrektywą VI UE dawało możliwości stosowania obniżonych stawek. Rząd nie dotrzymał również zobowiązań wprowadzenia od 1 maja br. odliczeń nadpłaconego podatku VAT za materiały budowlane dla budownictwa indywidualnego. Taka polityka spowodowała, poza dramatycznym spadkiem tempa budownictwa mieszkaniowego, spadek dochodów do budżetu państwa na skutek rozszerzenia się szarej strefy. Organizacje pozarządowe budownictwa protestują przeciwko zgubnej polityce mieszkaniowej rządu i domagają się odstąpienia od prób podniesienia podatku VAT w budownictwie mieszkaniowym. Stanowisko to w pełni podziela Platforma Budowlana Socjaldemokracji Polskiej. 01-793 Warszawa ul. Rydygiera 7 tel. 839-44-18 tel./fax 839-30-62 tel. kom. 0-502 279 754 e-mail: nowicki@romannowicki.pl  S A M O O B R O N ARZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ ul. Aleje Jerozolimskie 30 p. III 00-024 Warszawa tel./fax: (022) 625-04-77, tel. 625-04-72 www.samoobrona.org.pl, E-Mail:samoobrona@samoobrona.org.pl Warszawa, 19.07.2005 r.
Stałe Przedstawicielstwo
Kongresu Budownictwa Polskiego Odpowiadając na prośbę, przedstawiamy następujące informacje dotyczące propozycji Samoobrony Rzeczpospolitej Polskiej dla polskiego budownictwa Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej ma wypracowany i opublikowany Program Społeczno-Gospodarczy. Program Samoobrony RP przewiduje szczególne wsparcie dla rozwoju budownictwa. Zakłada się, że w ciągu najbliższych lat liczba oddawanych mieszkań powinna znacznie się zwiększyć i doprowadzić do poprawy warunków mieszkaniowych społeczeństwa. Oznaczać to będzie spełnienie zobowiązań konstytucyjnych państwa wobec swoich obywateli, zawartych w art. 75 Konstytucji RP, który stanowi, że: "Władze publiczne prowadzą politykę sprzyjającą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, w szczególności przeciwdziałają bezdomności, wspierają rozwój budownictwa socjalnego oraz popierają działania obywateli zmierzające do uzyskania własnego mieszkania." Realizacja tego programu wymaga wprowadzenia takich instrumentów polityki mieszkaniowej państwa, jak:
Program Społeczno-Gospodarczy Samoobrony RP przewiduje zasadniczą, radykalną zmianą podejścia do rezerwy dewizowej i rezerwy rewaluacyjnej, z których buduje tzw. "Kotwice Leppera". Służyć one mają utrzymaniu trwałego, dynamicznego wzrostu gospodarczego i utrzymania w ryzach państwowego długu publicznego. Kotwica pierwsza, to przeniesienie 80 proc. rezerw dewizowych z zagranicy do Polski. Ocenia się, że 20 proc. dotychczasowych rezerw dewizowych, tj. ok. 7 mld USD jest wystarczające na wypadek ewentualnej wojny. Byłoby głupotą polityczną ponosić wysokie koszty naszego członkostwa w NATO i dodatkowo utrzymać wysokie rezerwy dewizowe poza granicami kraju. Przeniesienie do Polski złota z Londynu i Zurychu, i jego zabezpieczenie w nowozbudowanym skarbcu w BGK odciąży Polskę od stałych wysokich opłat za jego utrzymanie. Przeniesienie do Polski płynnych rezerw dewizowych i ulokowanie ich w BGK jest równie bezpieczne, jak w zagranicznych bankach komercyjnych. Łącznie przeniesienie do Polski 80 proc. polskich rezerw dewizowych, tj. ok. 28 mld USD i ulokowanie ich w BGK, pozwoli temu bankowi uruchomić akcję kredytów niskoprocentowych (jak dotychczasowe oprocentowanie rezerw polskich za granicą) na 100 proc. prefinansowania inwestycji infrastrukturalnych jednostek samorządu terytorialnego, z udziałem środków UE. W ten sposób, z założenia i radykalnie zostanie zlikwidowana bariera braku środków finansowych jednostek zarządu terytorialnego na inwestycje współfinansowane środkami UE. Uruchomienie inwestycji infrastruktury spowoduje wzrost krajowego popytu na dostawy robót budowlano-remontowych, materiałów i usług w zakresie budownictwa, jako trwałe źródło rozwoju i dopływ należnych Polsce środków infrastrukturalnych, co spowoduje, że nie staniemy się płatnikiem netto do Brukseli. Kotwica druga, to rozwiązanie 60 proc. rezerwy rewaluacyjnej NBP, wypłata z tego tytułu powiększonego o około 20 mld złotych zysku NBP do budżetu państwa i lokowanie tego zysku w BGK z przeznaczeniem na zabezpieczenie akcji tanich kredytów małych i średnich przedsiębiorstw. Popyt wewnętrzny wywoła powszechną wypłatę zasiłków dla bezrobotnych, wprowadzenie kwoty wolnej od podatku w wysokości minimum socjalnego i uruchomienie szerokiego programu inwestycji infrastrukturalnych, wywoła zapotrzebowanie na podaż produktów i usług, które mogą zrealizować średnie i małe przedsiębiorstwa. Aby małe i średnie przedsiębiorstwa sprostały wyzwaniu, spowodowanemu impulsem popytowym, muszą mieć dostęp do tanich, powszechnych kredytów i temu celowi będzie służyła akcja kredytowa BGK, oparta na lokacie środków budżetowych, pochodzących z rozwiązanej w 60 proc. rezerwy rewaluacyjnej NBP. W okresie transformacji ustrojowej po 1989 r. trwa w Polsce systematyczny proces upadku budownictwa. Udział budownictwa w tworzeniu produktu krajowego brutto obniżył się z 8% do 5%, a nakłady na sferę mieszkaniową zmalały do 0,1% PKB. Nastąpiło obniżenie zdolności produkcyjnej przedsiębiorstw - zresztą polskich prawie już nie ma - co wywołało spadek zatrudnienia o 450 tys. osób. Powagi sprawie dodaje fakt, że 1,5 mln rodzin nie posiada własnego mieszkania. Miliony mieszkań ze względu na wiek oczekuje modernizacja lub po prostu likwidacja. Jednocześnie następuje wzrost obciążeń fiskalnych inwestorów i likwidacja ulg budowlanych dla osób podejmujących starania o zapewnienie sobie dachu nad głową. Wielu spółdzielniom mieszkaniowym grozi bankructwo. Bezrobotni lokatorzy przecież nie płacą czynszu. Program Społeczno-Gospodarczy Samoobrony wskazuje jednocześnie drogi wyjścia. Uważamy - tak jak do tej pory traktowano budownictwo - że powinno ono być kołem napędowym rozwoju gospodarki polskiej. Widoczny brak wieloletniej polityki budowlanej, błędne decyzje o likwidacji Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, komisji sejmowej do spraw budownictwa, jak też złe przepisy prawne oraz ciągłe ich zmiany, zła polityka finansowa, w tym podatkowa, brak programowania i planowania wieloletniego w skali makro jak i mikro, brak odpowiedniego wsparcia finansowego ze strony rządu, deprecjacja zawodu budowlanego, brak polityki proeksportowej w odniesieniu do materiałów i usług są powodem głębokiego regresu w budownictwie. Samoobrona uczyni wszystko, aby sytuacja w obszarze budownictwa się poprawiła. (-) Janusz Maksymiuk
Dyrektor Krajowego Biura Partii Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej   PROPOZYCJE POLSKIEGO STRONNICTWA LUDOWEGO W
ZAKRESIE DRÓG:
Przewodniczący Sejmowej Komisji Infrastruktury |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||